Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Zielonej Górze
Łączy nas krew, która ratuje życie!
"Dawaj dobro, jakie dawać możesz, wszystkimi środkami, jakie posiadasz, na wszystkich drogach, po których kroczysz, wszystkim ludziom, których spotkasz, tak długo jak tylko możesz…"
(autor nieznany)
Do badań tych może zgłosić się każda zdrowa osoba w wieku 18 do 45 lat, z dowodem osobistym lub innym dokumentem tożsamości posiadającym zdjęcie oraz numer PESEL (np. dowód osobisty, prawo jazdy, paszport), po zjedzeniu lekkiego posiłku. Pierwszym etapem jest wypełnienie „Karty Ewidencyjnej" oraz „Kwestionariusza dla krwiodawców". Następnie kandydat przechodzi badanie lekarskie. Lekarz RCKiK decyduje, czy aktualny stan zdrowia pozwala na zakwalifikowanie danej osoby jako potencjalnego dawcy szpiku. W gabinecie lekarskim dawca może też uzyskać wyczerpujące informacje na nurtujące go pytania i ewentualne wątpliwości. Od potencjalnego dawcy szpiku pobiera się około 12 ml krwi żylnej celem wykonania badania antygenów zgodności tkankowej klasy I i II.
Przeszczepienie szpiku kostnego, czyli wykonanie zabiegu polegającego na podaniu pacjentowi preparatu zawierającego komórki macierzyste krwi otworzenia, które są w stanie odtworzyć jego chory układ krwiotwórczy, zniszczony wcześniej przez stosowaną chemio- lub radioterapię stosowane jest w wielu schorzeniach - głównie w chorobach nowotworowych takich jak białaczki i chłoniaki, ale też w wadach wrodzonych, niedokrwistości aplastycznej, talasemii i innych. Prawdopodobieństwo zostania rzeczywistym dawcą komórek macierzystych po pozytywnym przejściu badań i zakwalifikowaniu się do Centralnego Rejestru Niespokrewnionych Dawców Szpiku wynosi 0,001376, to znaczy, że 13 osób z 10 tysięcy zarejestrowanych potencjalnych dawców będzie mogła rzeczywiście oddać swoje komórki macierzyste chorej osobie i uratować jej życie. Związane to jest z ogromną różnorodnością antygenów zgodności tkankowej (HLA) w populacji. Im więcej potencjalnych dawców liczy Centralny Rejestr, tym szanse znalezienia dawcy zgodnego są większe. Rejestr Krajowy przyspiesza procedurę poszukiwania zgodnego dawcy krwiotwórczych komórek macierzystych, ułatwia cały proces badań i ostatecznej kwalifikacji oraz czyni prostszym sam zabieg pobrania szpiku. Dawca należący do rodzimego rejestru otaczany jest po oddaniu komórek krwiotwórczych opieką medyczną.
Krwiotwórcze komórki macierzyste można pobrać z krwi obwodowej przy użyciu specjalnego urządzenia zwanego separatorem komórkowym. Zabieg ten wykonuje się ambulatoryjnie, trwa około 3-4 godziny i praktycznie niewiele się różni od pobrania krwi pełnej, a zwłaszcza płytek krwi. Pobranie komórek hematopoetycznych z krwi obwodowej wymaga wcześniejszego podania leku zwiększającego ich ilość we krwi obwodowej. Lek ten podawany jest podskórnie 1-2 x dziennie przez 4-6 kolejnych dni. Następstwem podawania tego leku jest poza zwiększeniem liczby komórek krwiotwórczych również zwiększenie liczby leukocytów. Podstawowymi działaniami ubocznymi stosowania tego leku są: ból kości, mięśni, osłabienie, odczyn w miejscu wstrzyknięcia. Sam zabieg pobrania - afereza jest bezpieczny, a podstawowymi działaniami ubocznymi, które mogą pojawić się w związku z wykonaniem tego zabiegu jest ból w miejscu wkłucia, objawy związane z podaniem środków przeciwkrzepliwych - delikatne mrowienie, drętwienie języka, ust, palców ustępujące bardzo szybko po podaniu preparatów wapnia. Afereza może też spowodować przejściowe obniżenie liczby płytek krwi.
Coraz rzadziej stosowany jest sposób pobrania komórek macierzystych z talerza kości biodrowej metodą wielokrotnych nakłuć, oczywiście w znieczuleniu ogólnym na sali zabiegowej. Ten sposób pobrania komórek macierzystych, wymaga 2-dniowej hospitalizacji. Jak każdy zabieg wykonywany w znieczuleniu ogólnym niesie za sobą potencjalne zagrożenia związane ze znieczuleniem - ból gardła (związany z zakładaniem rurki intubacyjnej), nudności, wymioty i ból głowy. Sam zabieg pobrania szpiku może być przyczyną bólu, obrzęku, tkliwości w okolicy nakłucia spowodowanych uszkodzeniem tkanek w trakcie aspiracji szpiku. Niezwykle rzadko opisywane są powikłania krążeniowe, przejściowe nasilone odczucie zmęczenia, przejściowe (związane ze znieczuleniem) zburzenia oddawania moczu. Dostępne dane wskazują na 2% prawdopodobieństwo wystąpienia istotnych powikłań i mniej niż l %, ze skutki uboczne będą trwały dłużej niż 3 miesiące. Większość dawców wraca do pełnej sprawności po 2-3 tygodniach od pobrania szpiku.
Pełna regeneracja szpiku dawcy po pobraniu komórek macierzystych trwa około 2 - 3 tyg.
w RCKiK w Zielonej Górze
ul. Zyty 21 w godzinach od 7.00 do 14.00
w OT w Gorzowie Wlkp.
ul. Dekerta 1 w godzinach od 7.00 do 12.00
na ekipach wyjazdowych